Enver Hoxha en de tragische sigarenbandjes

Het bijhouden van een weblog biedt soms onverwachte voordeeltjes. Zo mocht ik een paar jaar geleden een keuze doen uit de boeken van een oud-docent van me. En, het geluk kan niet op, deze week overkwam me iets dergelijks. De executeur testamentair van een begin dit jaar overleden vrijgezel nodigde me uit om te kijken of er iets van mijn gading was in de boekenverzameling van zijn oude vriend, voordat deze collectie door een kringloopbedrijf zou worden opgehaald.

De oude vriend bleek nogal een luistervink geweest te zijn, die met radiostations op de hele aardkloot correspondeerde over de doorkomst van hun programma’s te onzent. Omdat deze correspondentie in eerste instantie menigmaal via ambassades verliep, wilden die nog wel eens hun propaganda opsturen, om tegemoet te komen aan de vermeende weetlust van de kersverse belangstellende. Zo gingen de verzamelde werken van Enver Hoxha, de maoïstische bunkerbouwer van Tirana, meen ik wel vijf keer door mijn handen heen. Wat des te curieuzer was, daar de oude vriend gold als een toegewijd christen-democraat.

De oude vriend was er zelfs ook geweest, in het toen nog potdichte Albanië – maar dat gold voor heel veel landen, getuige de vele reisboeken in diens collectie. Een derde speerpunt vormde duidelijk de Tweede Wereldoorlog. En verder viel er een baaierd aan thema’s te onderkennen. Zo zag ik voorlichtingsboekjes uit de jaren vijftig, als de ‘Berekening van vruchtbare en onvruchtbare dagen in het huwelijk’ door de indertijd moeilijk te onderschatten, en dus geheel ten onrechte vergeten professor Lieftong.

Uiteindelijk nam ik een flinke doos vol boeken mee: vooral Groningana met Westerwolde als focus, maar ook ‘Praetvaria’ van de ‘stukjesfabriek’ Eduard Elias, ‘Uit mijn communistentijd’ van Jacques de Kadt, en het Dagboek van Schermerhorn (deel I).

Een extraatje vormden een stuk of wat dozen sigarenbandjes, waarmee ik vanmiddag op mijn beurt een verzamelaar uit mijn kennissenkring blij ga maken. Thuis grasduinend door de berg bandjes, viel me op, dat de series met veelkleurige plaatjes, waar ik als jongen zo dol op was, me eigenlijk helemaal niet meer konden boeien. Het zijn nu juist de standaard-bandjes, die ik aantrekkelijk vind. Veel van de merken schijnen nog steeds te bestaan, maar of hun bandjes nog dezelfde zijn als die van weleer, onttrekt zich aan mijn waarneming, aangezien de sigaar langzamerhand uit mijn blikveld is verdwenen.

Overigens liet de berg bandjes me ook nog zitten met een vraag: hoe zou het toch komen dat de heren sigarenfabrikanten hun merken het liefst vernoemden naar tragische staatslieden? Ik bedoel, Karel I raakte tijdelijk, maar toch behoorlijk afdoende zijn hoofd kwijt, Willem II stierf aan de pokken toen hij sip terugkeek op een mislukte staatsgreep en met bruggenbouwer Schimmelpenninck is het ook nooit veel mogen worden. Vanwaar deze voorkeur voor politieke losers, dat zou ik wel eens willen weten. U kunt het antwoord op deze prangende vraag noteren in het reactievakje.

Bert, nog bedankt!