Van Puinstad tot Tuinstad

Het was me nogal een eerbetoon aan Jan Tuin, eind maart 1965. Bij zijn afscheid kreeg de bescheiden, maar zeer geliefde burgemeester van Groningen in vier dagen tijd maar liefst drie dëfilé’s voor zijn kiezen: een van de politie (op de Vismarkt), een van de brandweer (op het Zuiderdiep) en een van duizenden Groningers en hun organisaties (op de Grote Markt). En dan betuigde de gemeenteraad in een apart belegde vergadering nog eens zijn waardering voor deze bestuurlijke spil van de Groninger wederopbouw. Geen fractie of ze had lovende woorden voor de scheidende stadhuisbaas, die weliswaar prominent lid van de PvdA was, maar zich in Groningen altijd boven de partijen had opgesteld.

De socialistische krant Het Vrije Volk wijdde een speciale huis-aan-huiseditie – ‘Van Puinstad naar Tuinstad’ – aan Tuins afscheid, en verspreidde deze uitgave in maar liefst 55.000 exemplaren in en om de stad  Ook het Nieuwsblad van het Noorden pakte uit. Zo wijdde de Groninger schrijver Jan Boer in deze krant een column vol loftuitingen aan Tuin. Aan het eind sprak Boer de verwachting uit, dat de Groningers deze burgemeester niet licht zouden vergeten.

Maar dat bleek nogal een misrekening. Voor Tuins afscheidscadeau hield men een collecte, die maar liefst 90.000 gulden opbracht.  Op aandrang van Tuin ging deze som het startkapitaal vormen voor een jongerencentrum, dat men naar hem het Jan Tuincentrum noemde. Na een tumultueuze periode met conflicten, geweld en drugs, raakte dit centrum in de jaren zeventig in zweverig vaarwater en uiteindelijk ging het als ‘De Tuin’ omstreeks 1990 definitief dicht. Waarmee de naam  van Jan Tuin qua gebouwde omgeving in de vergetelheid raakte, want een straat is er nooit naar hem genoemd..

De vergetelheid kwam nog in een ander opzicht. Terwijl Ter Laan in zijn oude Groninger Encyclopedie (1954) de hele carrière van Jan Tuin nog opsomde, zal in de Nieuwe Groninger Encyclopedie (1999, 2000) tevergeefs een lemma Jan Tuin zoeken. Wel bevat die laatste Encyclopedie allerlei efemeriden, in het verschijnjaar toevallig bekend van de regionale radio en tv, maar mensen als Tuin die als boegbeeld van een hele era kunnen gelden, werden er rücksichtlos door de redactie uitgesodemieterd.

Vanmiddag heb ik in verschillende bibliotheken en archieven gezocht naar ‘Van Puinstad naar Tuinstad’, de bovengenoemde huis aan-huiskrant van Het Vrije Volk. Ondanks de toenmalige oplage van 55.000 exemplaren is deze nergens meer te vinden. Ook in de HVV-leggers bij de Groninger Archieven zit hij niet. De titel levert evenmin hits op bij antiquarische websites als Boekwinkeltjes en Antiqbook. Hij lijkt van de aardbodem verdwenen.

Ware het niet dat ik hem een keer gezien heb bij een aangetrouwde neef van mijn vader. Dat exemplaar was afkomstig van zijn schoonmoeder, een zus van mijn opa. Van beide was Jan Tuin de neef.

De erfgenaam van mijn vaders neef heb ik vanavond maar eens gebeld, en hoogstwaarschijnlijk heeft hij ‘Van Puinstad naar Tuinstad’ bewaard. Ware er geen familietrots, dan kon de geschiedenis het wel schudden.