De tol van Lingenhuizen in 1839
Geplaatst op: 27 mei 2012 Hoort bij: Hoogkerk, Stad toen 3 reactiesOok in 1839 blijkt er een verpachting van de particuliere tol van Lingenhuizen te zijn geweest, dan voor zes jaar. Opmerkelijk is, dat “het tarief of bord bij het hek geplaatst” dan in zoverre veranderd blijkt, dat de passage voor een paard, koe schaap en varken anderhalve cent ging kosten, terwijl in afwijking van dit eenheidstarief nog een stuiver extra voor een paard betaald moest worden. Vergelijken we dit met de tarieven in 1824, dan was iemand met een paard duurder uit, en vooral iemand met een koe goedkoper, wat je een nivellerende maatregel zou kunnen noemen, omdat de gemiddelde paardeneigenaar beter af was, dan de modale koeienbezitter.
In tegenstelling tot 1824, toen dat nog impliciet bleef, werd nu uitdrukkelijk bepaald: “De voetgangers zijn onder de betaling van tol niet begreepen”. Was hier intussen verschil van mening over geweest? Nog steeds waren de pachters van de familie Bolt en de participanten in de Ruskevenne vrij van tol, tenminste, tijdens de uren tussen zonsop- en zonsondergang. Bij donker moesten ze nu dus net als alle anderen betalen, de extra moeite van de tolgaarder qua lantaarnopsteken werd zo dus gehonoreerd. Een geheel nieuwe uitzonderingsbepaling was dat ingezetenen van Peize, Eelde “en onderhorige boerschappen” voor hun heen- en terugreis naar de stad maar één keer hoefden te betalen. Voor alle andere passanten van de zomerweg gold, dat ze telkens in de beurs moesten tasten zodra ze door het Lingenhuister tolhek kwamen.
Ondanks de over het geheel genomen wat inkomstendrukkende bepalingen, leverde de verpachting van 1839 meer op dan die van 1824: 365 gulden tegen ruim 330 gulden. De man die het tegen deze voorwaarden en voor dat bedrag aandurfde was de oorspronkelijk uit Oost-Friesland afkomstige Pieter Benes Nannenberg, die zijn leven lang tolgaarder zou blijven, althans, zo stond hij ook te boek toen hij in 1872 te Adorp overleed..
Bron:
RHC Groninger Archieven, archief notarissen Zuidhorn (toegang 99) inv. nr. 107 (bundel acten) acte nr. 8 d.d. 21 januari 1839.
groninganus 
Best interessant om es te lezen.
Ik verslind deze berichten 🙂 en hoop dat je ook nog leuke dingen vindt van voor 1800 met betrekking tot het Porrenhuis/Lingenhuizen. En natuurlijk over de familie Por, want ik loop erop dood met mijn genealogie.
Los nog van mijn eigen behoefte vind ik de geschiedenis van dit stukje grond voor Groningers een echt moet-je-weten-dingetje.
🙂
Ik heb net een lezing over veldnamen in Hoogkerk gegeven en zit er weer helemaal in. Ik wil het binnenkort wel uitschrijven.