‘Het verdronken land is vruchtbaar’
Geplaatst op: 20 september 2013 Hoort bij: Geschiedenis 6 reactiesVanmiddag opende Het verdronken land is vruchtbaar. een tentoonstelling in het Groninger Museum van archeologische vondsten uit Noord-Nederland en Ost-Friesland. Naast veel bekende zaken, die tijdenlang niet te zien waren, zag ik toch ook verscheidene ‘nieuwigheden’ onder de geëxposeerde oudheden. Zoals:
– Deze Juno (Romeins). Onder andere door de goede bewaarcondities in wierden of terpen zijn dergelijke beeldjes veel meer in het Noorden tevoorschijn gekomen, dan in het gebied ten zuiden van de grote rivieren, waar de Romeinen werkelijk aanwezig waren
Een verbrede boomstamkano gemaakt van een uitgeholde eik, die door verhitting in de breedte uitgerekt is, 600-640 na Christus. Gevonden ten zuiden van Jemgum, een eindje over de grens bij Nieuw Statenzijl:
Een berg sceatta’s uit de periode 720-740, aangetroffen bij het verdwenen klooster Barthe in de buurt van Leer. Deze Friese muntjes vormden destijds hèt handelsgeld langs de kusten van de Noordzee.
Benen fluitjes, meest met drie gaten:
Stijgbeugels, te onooglijk voor de overigens prachtige catalogus, vormden een middeleeuwse innovatie die volgens de historicus Lynn White jr. de loop van de geschiedenis veranderde:
Evenmin in de catalogus: deze kruik van wit steengoed, Siegburg dacht ik, 16e eeuw. Rond het hoofd staat: “Gedult mot”. De dame zou Bathseba kunnen zijn.
Ik hou van baardmankruiken en ben niet de eerste, want ze werden gemaakt van de 14e tot de 19e eeuw. Deze lijkt een traan onder zijn ene oog te hebben:
Geglazuurde schotel met vluchtend hert, 17e eeuw:
groninganus 
Ziet er mooi uit. Binnenkort kijken, ook in Assen en Leeuwarden, want dit is toch de in drieën geknipte die ik meen in Emden was?
Klopt!
In Duitsland blijken de Romeinen veel noordelijker gezeten te hebben dan vanouds werd aangenomen. Ergens bij Göttingen, ver ten noorden van de limes, kun je tegenwoordig de resten van een werkelijk groot legerkamp bezoeken. Zou het kunnen zijn dat de Romeinen ook in Nederland veel noordelijker zaten? Of heeft een oude Groninganus dat Juno-beeldje een keer meegenomen uit Noviomagus?
Er waren wel expedities naar het noorden die ook tot grote veldslagen leidden zoals de Varusschlacht bij Osnabrück ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_het_Teutoburgerwoud ) en mogelijk heeft de goudschat die jaren geleden bij Zoutkamp werd aangetroffen, en die ook in de catalogus staat, daar wat mee te maken, maar permanente aanwezigheid is toch wat anders. Hoe lang zou dat legerkamp hebben bestaan?
Een fraaie pagina over Hedemünden: http://www.grote-archaeologie.de/roemer.html geeft niet aan hoe lang de Romeinen er waren, wel dat het kamp in 7 of 8 v. Chr. werd opgegeven. Maar uit latere vondsten rondom Göttingen is gebleken dat de Romeinen het ook eeuwen na de Varusschlacht steeds weer probeerden.
Bij zo’n berg sceatta’s bij een klooster denk ik maar één ding: boetegeld, maar waar zou 1 sceatta voor betaald moeten worden? Een vloek, praten onder het eten, te laat komen? Je zal maar met zon berg kleingeld op stap moeten, dan zijn bankbiljetten toch handiger.