De watermolen van de Bospolder
Geplaatst op: 30 oktober 2013 Hoort bij: Hoogkerk 5 reacties
Voor een habbekrats verworven: dit relatief zeldzame ansichtkaartje van de watermolen in de “Polder Gebr. Bos” te Vierverlaten, naar een foto die in oktober 1942 gemaakt werd door een W.O. Bakker.
De polder van de gebroeders Bos, ook wel de Bospolder geheten, was het meest westelijke stukje van de vroegere gemeente Hoogkerk (nu Groningen), waar inmiddels het westelijke en nog maagdelijke deel van het bedrijventerrein Westpoort ligt. Als zwetten zijn aangegeven:
– noord: het Hoendiep;
– oost: de tochtsloot van de Triplumpolder (die dichterbij Vierverlaten lag);
– zuid: de vroegere Gronings-Drentse grens bij boerderij het Raadhuis;
– west: de tochtsloot ten westen van het scheepswerfje bij de Poffert.
De polder is genoemd naar de familie Bos die hier enkele generaties lang boerde. Koene Harmannus Bos (1800-1871) zette op zijn ouwe dag, in 1862, de watermolen neer om zijn 31 hectare land droog te houden. In 1935 was zijn vastgoed het eigendom van een weduwe Pieter Bos en haar zoons en dochter. Die zoons bleven op het bedrijf, zodat dat ten tijde van de foto het eigendom van de gebroeders Bos heette. in juli 1963 werd hun watermolen zonder vergunning afgebroken en met een andere molen gebruikt voor herbouw tot woning te Vledder in Drenthe.
De Bospolder waterde niet naar het Hoendiep af, zoals je zou denken, maar naar het zuidelijker gelegen Drentse gebied van het waterschap Matsloot-Roderwolde. In 1981 kwam er een nieuw gemaaltje om de Bospolder en enkele belendende polders (zoals de Triplumpolder) tussen de A7 en het Hoendiep te bedienen.
—
Bron: Karel Engbers en Bertus Hempenius, Verzamelinventaris van de archieven van de bemalingswaterschappen c.q. -polders, zijnde molen- en pomppolders, die in het kerngebied van het waterschap Westerkwartier hebben bestaan (1790) 1824-1987 (Groningen 2010).
groninganus 
W.O. Bakker = Wolter Bakker uit Harkstede, verzamelde veel molengegevens. Meer dan tien jaar geleden bezocht ik hem nog wel eens. Bob Poppen kende hem vast.
Dat is dan de Bakker van deze Noorder Rondblik uit 1977:
http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?id=NVHN-19770623-AE0017002&vw=org&lm=wo%2Cbakker
En dit eerbetoon uit 2000:
http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?id=NVHN-20000515-GN0010005&vw=org&lm=wo%2Cbakker
Ja, dat is hem.
W.O. Bakker is in molenaarskringen een zeer bekende naam. Hij was jarenlang archivaris van de vereniging De Hollandsche Molen. Vrijwel alle molens in Noord-Nederland en Ost-Friesland zijn door hem gefotografeerd. Hij gaf in 1977 het boekje “Molens in Groningen in oude ansichten” uit.
B. van der Veen Czn., eveneens een bekende in molenaarsland en vele jaren lid van het bestuur van DHM heeft alle molens in de provincie Groningen op fiches beschreven.
Over de watermolen van de Bospolder vermeldt hij het volgende:
Poldermolen. Een kleine achtkante met dakleer gedekte grondzeiler op een wit met horizontale planken gedekt onderstuk en een met dakleer gedekte kap. De roeden waren oudhollands opgehekt [met zeilen -bdp] en hadden een vlucht van 12,8 m. De molen was uitgerust met een schroef en bemaalde de polder van Gebr. Bos (polder 17) op het Hoendiep, groot 31 ha en opgericht in 1837. In 1946 werd de polder opgenomen in een aangrenzende polder, sindsdien staat de molen stil. Gebouwd na 1862. Eigenaars: Gebr. Bos. Mulder is mede-eigenaar A. Bos. Vroeger had deze molen twee schroeven [ook vijzel genoemd-bdp] met diameters van 0,96 en 0,78 m en aangedreven via een spoorwiel en bovendien nog een paar roggestenen. In 1931 kreeg de molen een nieuwe roede.
Gekocht in 1962 door J.D. Medendorp [molenmaker-bdp]. Afgebroken zonder vergunning in september 1963 door J.D. Medendorp en opgeslagen in Zuidlaren. De onderdelen (samen met onderdelen van een watermolen te Kantens) werden in 1968 gebruikt voor een privé-molen van Nijman te Vledder.
De molen komt voor op de stafkaart van 1854 en de waterstaatskaart van 1874. Standplaats 2 km ten west-zuidwesten van Hoogkerk aan de zuidzijde van het Hoendiep, halfweg Vierverlaten en De Poffert.
Dat is dan meteen een heel stuk informatie erbij, waardoor onder andere duidelijk wordt dat de molen er eerder stond dan ik schreef. Bedankt!