Een onverwachte blik op het academieplein
Geplaatst op: 16 januari 2015 Hoort bij: Stad toen, UK + RUG 8 reactiesOp een bundel verzen, gemaakt voor de promotie van de jurist en latere topregent Johan Geertsema (1716), vinden we dit plaatje:

Een aankomend geleerde overhandigt een rol met zijn theses aan Minerva, godin van onderwijs, kunst en wetenschap. Op de achtergrond links de parafernalia van een studentenbestaan: Japonse rok, wat boeken op een plank, en iets ronds aan een koord, mogelijk het onderscheidingsteken van een studentenclub. Door een portaal rechtsachter krijgen we zicht op een stad. Een stad? Nee, het is warempel de stad Groningen, om precies te zijn het academieplein, de Broerstraat dus, zij het wel iets vervormd:

De laagbouw rechts was het academiegebouw, een voormalig vrouwenklooster. Maar de rooilijn liep evenwijdig aan die van de tegenoverliggende kerk, en dus niet taps toe, zoals op dit stadsgezicht. Die kerk is de middeleeuwse Franciscaner kerk, in 1716 in gebruik als academiekerk, tevens aula. Tussen beide gebouwen door zien we de Oude Kijk in ’t Jatstraat, met achter het academiegebouw nog net het bovenstukje van Het Wapen van Bentheim, dat met zijn renaissancegevel nu nog steeds tegenover de Broerstraat te vinden is.
Een alleraardigst detail vormen de twee studenten op de voorgrond, of het plein. Die ene lijkt zijn degen te trekken. Duels kwamen destijds nog regelmatig voor in heren- en studentenkringen.
In het bundeltje zelf staan, na enkele Latijnse verzen, enkele stukjes doorspekt met Gronings en Westfaals – zeer vroege streektaalspecimina, waarvan de waarde echter wel eens betwijfeld wordt.

De illustratie verscheen aan het begin van de 18de eeuw op meer proefschriften. Bij mijn recente artikel over de Academiekerk (met Kees Kuiken) in het blad van Groninger Kerken, is het titelblad afgebeeld van de dissertatie van Johannes van Rikkenga (1724). Overigens verscheen er enige tijd geleden ook een studie naar dit soort illustraties. Als je er belang bij hebt, kan ik deze opdiepen.
Ja, ben wel benieuwd.
Is die bogenoemde bunder verzen aanlijin?
Bedankt bij voorbaat en groeten van Moskou, Rusland.
De bundel verzen is niet online.
Oeps, pardon mij fouten aub.
O, ik dacht dat het misschien Gronings was. Het woord ‘aanlijn’ vind ik overigens wel mooi. Zullen we dat erin houden?
‘Op droad’ zou Gronings zijn, maar oplijn of aanlijn zouden zeker aanwinsten zijn in de Van Dale.
Een beetje extreem perspectief inderdaad, maar zo komen wel mooi beide gebouwen in beeld.