Het Groninger platteland, zoals Abe Kuipers het zag in de zomer van ‘56

In het Groninger VVV-archief zit een kwartet vierkante boekjes, geheel bestaande uit eveneens vierkante, mooi afgedrukte, ‘echte’ foto’s die ruggelings tegen elkaar zijn geplakt en vervolgens met spiraalbandjes zijn ingebonden. Vermoedelijk zijn deze foto’s gemaakt met een 6×6 camera – meestal zijn ze in zwartwit en soms in kleur, maar zo door elkaar geplaatst, dat er vermoedelijk steeds een nieuw negatief in die camera is geschoven.

Begeleidende tekst ontbreekt geheel, maar dat de foto’s geen gewone kiekjes zijn, wordt bij het doorbladeren vrij snel duidelijk. Ze zijn afkomstig  van iemand met een eigen kijk op zaken – zo verraden ze hier en daar een grafische blik. Enerzijds maakte de fotograaf ze in de stad Groningen – vooral bij de Oosterhaven en wijde omgeving – anderzijds op een zomers platteland. Mogelijk betrof het een proefproject voor een VVV-uitgave, maar kwam het nooit tot publicatie, bijvoorbeeld omdat de foto’s iets te artistiek bevonden werden voor een toeristische wervingscampagne. Dat de VVV de boekjes toch bewaarde, zal dan hebben gelegen aan hun bijzonderheid.

Op het eerste gezicht is er geen fotograaf kenbaar, daarom staat er ook geen naam in de archief-inventaris  vermeld. Bij sommige foto’s laat echter de lijm los, waarmee ze ruggelings tegen elkaar geplakt zijn, en in één geval zie je daar dan een stempel:

A.J. Kuipers
Korreweg 90a
Groningen

De Groninger adresboeken van 1950, 1958 en 1961 noemen de A.J. Kuipers op dit adres ‘tekenleraar’.  Toen ik die naam en dat beroep zag, viel er nog geen kwartje.  Dat gebeurde pas met het raadplegen van de woningkaart: het betreft Abe Kuipers, op die kaart ‘kunstschilder’ genoemd. Inderdaad de bekende kunstenaar en graficus, over wie ik hier al eens heb geschreven.

Doordat er enkele reclameaffiches en een bouwproject voorkomen op de foto’s, zijn deze te dateren. Zo correspondeert een poster voor de Boldoot Sunstick met een advertentiecampagne die in 1955 plaatsvond, terwijl het affiche voor de Regent bolknak samenhangt met krantenadvertenties uit 1956 en 1957. Verder is er een “verbouwing” van de C&A te zien. Op de plek waar deze zaak zich nu nog steeds bevindt, aan de Herestraat oostzijde, begon in januari 1956 inderdaad een grootscheepse verbouwing, die zoveel casco-problemen aan het licht bracht, dat men een half jaar later maar besloot om de oudbouw te vervangen door nieuwbouw. Deze data bij elkaar overwegende, luidt de conclusie dat de foto’s hoogstwaarschijnlijk in 1956 zijn gemaakt.

Hoe de VVV destijds het copyright regelde, is onbekend, maar van de zijde van de (plausibele) maker kreeg ik toestemming om ze te publiceren.  Dat doe ik bij deze met een aantal plattelandsopnamen. De Oosterhaven en omgeving komen wellicht een andere keer aan bod. Omdat de foto’s vanwege de ringbanden niet te scannen zijn, heb ik ze met ringband en al gefotografeerd. Vervolgens heb ik ervoor gekozen ze in hun geheel te laten zien, dus inclusief ringband en gaatjes.

Bij Huizinge:

Boterdiep bij Zuidwolde of Bedum? Op het erf staat een Lanz-tractor en achter enkele volle wagens wordt er druk gedorst:

Grazende blaarkoppen bij de kerk van Oostum, die gefotografeerd zijn vanuit een ongebruikelijke hoek:

Hoekje met melkbussen en een teems. Op de achtergrond een wagen:

Hokken van korenschoven op land bij Westerwijtwerd (als ik het wel heb):

Bij Garnwerd?

Gedaan werk op een onbekende locatie:

Hooien:

Bult hooi bij de kerk van Stitswerd. In dit dorp had Abe Kuipers een atelier. Op de voorgrond het Stitswerdermaar (de Wikipedia heeft een foto vanuit dezelfde hoek, maar dan een halve eeuw later):

Ontmoetingsplek voor jeugd bij een dijk (Aduarderzijl?):

Boer met schimmel:

De klei is onder de ploeg geweest en de herfst komt eraan: