Hoeveel Eerelmans Paardenkeuring kostte

Otto Eerelman, De Paardenkeuring van de 28ste augustus (1920), collectie gemeente Groningen (stadhuis).

De vraag was: Weet jij hoeveel het schilderij de Paardenkeuring de gemeente kostte ?

Dat wist ik niet. Het bleek ook nogal een zoektocht.

Via Harry Kraaijs boek over Otto Eerelman kom ik al vlot bij het gemeentelijke dossier over de opdracht. Daarin zit wel de begeleidingsbrief van Eerelman voor diens nota d.d. 30 juni 1920, maar niet de nota zelf. Ook noemt het briefje het bedrag niet.

Wel is het episteltje voorzien van de gemeentelijke potlood-notitie dat er een bevelschrift tot betaling uitgegaan is. Maar wie betaalt zo’n som namens de gemeente? Via de inventarissen van de gewone stukken archief (series, dossiers) kom ik er niet uit.

Dan herinner ik me dat de gemeenteontvanger een apart archief had (iets wat je inderdaad maar net moet weten). In de door de ontvanger opgemaakte gemeenterekening over 1920, echter, blijkt op de  – wat mij betreft – voor de hand liggende plekken evenmin iets over Eerelmans werk te vinden. De ontmoedigende vraag dringt zich op: zou het bedrag later betaald zijn?

Nee, zo blijkt, als ik het mandaatregister met de verordonneerde betalingen van 1920 er nog even op nasla. Het meldt dat de kunstschilder Otto Eerelman op 5 juli 1920 een bedrag van ƒ 5500,- kreeg wegens diens levering van een schilderij.

Uit de verwijzing naar de gemeenterekening  blijkt daar, dat de som onzichtbaar en dus zeer discreet opgenomen is in een optelpost van sommen, betaald voor verfraaiing van het stadhuis.  In de rekening viel het antwoord op de vraag, kortom, sowieso niet te vinden. Op de aangewezen, vroege plek van de optelpost in de rekening zou ik het bedrag ook nooit hebben gezocht – in de veel oudere stadsrekeningen, waar ik ruim ervaring mee heb, vind je dat soort buitengewone, eenmalige uitgaven altijd in het laatste hoofdstuk, dus achterin.

Enfin, dat bedrag van 5500 gulden in 1920 komt volgens het omrekeningstooltje van de IISG neer op bijna 30.000 euro nu. Ik denk eigenlijk dat het omgerekende bedrag nog hoger zou moeten zijn, Destijds kon je er een kast van een pand voor die 5500 gulden kopen, nu niet eens meer een klein huis voor het vermeende equivalent.

Natuurlijk zou een groot schilderij als de Paardenkeuring beduidend meer dan dat IISG-bedrag opbrengen, als het onder de hamer kwam.