De zeppelins van ’17.

Schrijvend over de Duits-Engelse luchtoorlog van 1917, constateert de historicus en journalist G.W. Kernkamp eind dat jaar dat Nederland daar steeds meer betrokken bij raakte door toedoen van de Duitsers:

“Hoewel in deze maand (juni, HP) slechts éénmaal door Zeppelins een tocht naar Engeland werd ondernomen, vertoonden zich herhaaldelijk Duitsche luchtschepen boven Nederlandsch gebied; slechts één daarvan was vermoedelijk op de terugreis uit Engeland. Op den 2den Juni vloog een Zeppelin achtereenvolgens boven Winschoten, Groningen en Delfzijl en werd bij laatstgenoemde plaats beschoten; den 5den Juni kwam er een boven Terschelling, hevig door de marine beschoten, doch niet geraakt; in den vroegen morgen van den 17den Juni vloog een Zeppelin, uit het Westen komende — waarschijnlijk van Engeland, waar in den nacht van 16 op 17 Juni twee Zeppelins bommen wierpen — over Texel, Harlingen (waar militairen erop vuurden), Leeuwarden en verder over de provincie Groningen naar Duitschland; in den morgen van den 25sten juni waren er twee boven Winschoten; op den avond van denzelfden dag [vloog er één boven Stadskanaal; den 26sten Juni werden er weer twee boven Finsterwolde gezien — dit alles volgens berichten in de Nieuwe Rott[erdamsche] Courant.” (Data door mij vet gezet, HP.)

Volgens Kernkamp maakte de Nederlandse regering zulke schendingen van het luchtruim niet eens meer bekend. Alleen aan de incidenten op 2 en 17 juni gaf ze ruchtbaarheid – van het eerste, boven Oost-Groningen, omdat ze tegelijkertijd kon meedelen dat de Duitse gezant zijn spijt had betuigd, en van het tweede, boven Friesland en Groningen, omdat ze de Duitse regering „een zeer ernstig vertoog” had gestuurd – de commandant van die Zeppelin had immers ruim zicht en moet dus geweten hebben dat hij boven Nederland vloog. Bovendien werd hij beschoten. Desalniettemin bleef hij veel langer boven Friesland en Groningen vliegen, dan nodig was voor de kortste route naar huis. Kernkamps conclusie:

“Indien de Duitsche regeering nu eens niet antwoordde met: „levendig leedwezen”, „berisping aan den commandant” of iets dergelijks, maar bv. hiermede: „de Zeppelin-commandanten bekommeren zich niet veel om een schending van het Nederlandsche luchtgebied en wij voor ons vinden dit vergrijp niet zóó erg, dat wij het hun door strenge straffen willen afleeren”, dan zou deze openhartigheid aan onze Regeering althans de moeite van verdere protesten besparen.”

Dat je vanuit zo’n Zeppelin met behoorlijk serieuze bommen bestookt kon worden, hadden Groninger kustvaarders een jaar eerder al eens gemerkt.

..

Bron: Vragen des Tijds, 1917.