Een professionele imkerij in Hoogezand

In een huwelijksakte uit 1820 heet het van Jan Davids Braam, wijlen de vader van de bruidegom in die akte, dat hij bij leven bijenhouder was geweest. In latere trouw- en sterfakten van zijn kinderen, opgemaakt tussen 1826 en 1846, heet dezelfde Jan Davids Braam echter koopman.

Deze Jan Davids Braam woonde zijn leven lang in Hoogezand. Hij bleek daar geboren in 1753 als zoon van een David Braam en trouwde er in 1782 een Sietske Eilders, met wie hij zeven kinderen kreeg. Zijn oudste zoons David en Eildert kwamen later even ambigu in burgerlijke standsakten terecht als imker en koopman.

Eind 1800 stierf Davids Jan Braam door een “uitterende ziekte van enige weken”. Omdat zijn weduwe zeven jaar later wilde hertrouwen, werd er in mei 1807 een boedelinventaris opgemaakt, die heel mooi laat zien wat de belangrijkste kostwinning van Jan Braam en zijn directe nazaten was.

Allereerst werd het huis getaxeerd op 1900 gulden. Zo’n bedrag stond destijds voor een degelijke middenstandswoning. Ook het interieur was goed burgerlijk, met weinig bijzonders, of het moest het dambord zijn, dat een liefhebberij verraadt. Bij de keukenspullen zitten al een paar potten met honing, maar dat is niets vergeleken bij wat er verderop genoteerd staat. Maar eerst passeren we de winkel, waar Jan Braam en zijn vrouw o.a. vet, cichorei, siroop, tabak, snuif, koffiebonen, zout, suiker, kandij, erwten en bonen, luiwagens, vegers, kammen , brillen, lampekatoen, verfstoffen en papier verkochten, naar ik vermoed vooral aan passerende schippers – het huis stond ook aan het diep.

De winkel voorbij, komen we bij de spullen van Braams’ bijenhouderij:

De winkelinventaris, op zichzelf genomen, was iets meer dan 223 gulden waard. De spullen die met de bijenhouderij te maken hadden, werden met elkaar echter op ruim 2006 gulden getaxeerd, zo’n beetje het negenvoudige! Er zat dus veel meer geld in de imkerij dan in de winkel. Jan Braam was primair bijenhouder en daarna pas koopman en de latere burgerlijke standsakten geven een scheef beeld van zijn primaire kostwinning. Met die bijna 150 korven had hij ’s zomers ook wel een dagtaak aan zijn imkerij – denk alleen al aan de vele zwermen. De winkel zal in het bijenseizoen dan ook het domein geweest zijn van zijn vrouw.

Hoe ze boerden, is eveneens na te gaan aan de hand van de boedelinventaris. Bij zijn huwelijk in 1782 bracht Jan Davids Braam 900 gulden bij de gezamenlijke huishouding in. Na zijn dood schoot er voor gezamenlijke rekening van hem en zijn vrouw 3000 gulden over. De helft van dat bedrag was Jans aandeel, en die 1500 gulden ging naar de kinderen. De imkerij had goed gerendeerd, het gezin van de bijenhouder kon er ook na Jans dood best van leven.