Een suikeroom in Tichelwarf?

Jan-Paul Wortelboer vond weer een stuk familiegeschiedenis voor me:

“Procuratie door de meerderjarige kinderen van wijlen Haike Aeikes Peton en Ettjen Hendriks, gewoond hebbende te Beerta en Bonda, op den Justiscommissarius en not[ariu]s Johan Antoon Kirchhoff te Weener.”

Deze volmacht vanwege de kinderen van de oudste Perton in Nederland, werd eind 1820 opgemaakt door mr. Rudolf de Sitter, notaris te Winschoten. Die kinderen, dat waren:

• Aeike Heikes Peton (32), van beroep dienstknecht, wonend in Beerta;
• Aaltje Heikes Peton (30) met haar man Feije Jans Hems, arbeider, te Beerta;
• Janna Heikes Peton (26) met haar man Sebo Freerks Goring, arbeider, in Midwolda;
• Hendrik Heikes Peton (22), dienstknecht, te Beerta.

Opmerkelijk is dat notaris De Sitter steeds Peton schreef, waar de naam toch echt Perton was. Dat gebeurde ook wel eens in akten burgerlijke stand, die de familienaam bovendien soms als Puton weergaven. Een teken dat dat Perton met een onhoorbare r en een stomme e werd uitgesproken.

Met de volmacht die de comparanten bij De Sitter lieten registreren, machtigden ze diens ambtgenoot Kirchhoff te Weener, over de landsgrens aan de Eems, om de “erfmassa” van wijlen Klaas Heikes te laten verzegelen en inventariseren, voor zover dat nog niet gebeurd was. Deze Klaas Heikes woonde in Tichelwarf (vlak onder Bunde), maar was medio dat jaar overleden in Amsterdam. Wat hij daar uitspookte, mag Joost weten en een overlijdensakte heb ik ook niet kunnen vinden. Maar hij zal een broer van Haike Aeikes (Perton) zijn geweest en daarmee een oom van de comparanten. Dat hij juist niet met de naam Perton of Peton werd aangeduid, is weer een teken dat deze achternaam pas in Nederland aan de familie verbonden raakte.

In de plaats tredend van hun vader, waren comparanten ab intestato (bij ontstentenis van een testament) Klaas Heikes zijn erfgenamen, “wegens maagschap”. Namens hen moest de notaris uit Weener Klaas Heikes zijn eigendommen sub benefico inventarii aanvaarden en in bezit nemen. Hij diende alle roerende en onroerende goederen te laten veilen en daarvan Klaas zijn schulden af te betalen. En als er dan nog wat overbleef, moest hij dat onder de comparanten verdelen.

Bij de ondertekening van de akte verklaarden Aeike, Aaltje en Janna Heikes Peton, dus de drie oudste kinderen van hun vader, “haare namen niet te kunnen zetten”. Alleen Hindrik Heikes Peton was daartoe bij machte, net als zijn beide aanwezige zwagers. Alle drie zetten ze een beetje houterige handtekening.

—

Bron: RHC Groninger Archieven, Toegang 112 (notarissen Midwolda en Winschoten) inv.nr. 39 (bundel akten 1820), akte nr. 203 d.d. 27 december 1820. Met dank aan Jan-Paul Wortelboer.