‘Gewone jodeneed’

Als de fiscaal (aanklager) van de jurisdictie Westerkwartier eind 1804 Simon Benjamins uit Ezinge oproept om een verklaring onder ede af te komen leggen, blijkt dat Simon niet de gebruikelijke landrechtelijke eed zweert, “maar den gewonen Jodeneed”. Deze eed was zo gewoon, dat ik hem nog nooit eerder in een rechterlijk archief ben tegengekomen – noch in dat van de stad, noch in die van het Oldambt, Delfzijl, Oosterdeel-Langewold en Drenthe. Hier volgt het curiosum:

Gij zweert bij den levendigen God, die den Hemel en de Aarde geschapen heeft, dat Gij de waarheid (zo veel Gij weet) in de zaak, waarnaar de Fiscaal dezer Jurisdictie r[atione] o[fficii] onderzoek doet, zeggen zult, en generlei valsch bedrog of onwaarheid daar in gebruiken ofte inmengen; en zo Gij onrecht zweert, dat Gij eeuwig vermaledijd en vervloekt zijt, en U zal verteren het vuur dat Sodoma en Gomorra overging, en alle vloek in de Thora en de Wet geschreven, U overkomen, ook U de Aarde insluiten gelijk Dathan en Abiram, ja dat ook Uwe vrouw en weduwe en Uwe kinderen wezen worden. – Alzo helpe des alles en jeder de ware God Adonai.

Amen.

Bron: RHC Groninger Archieven 735 (jurisdictie Westerkwartier) inv.nr. 610 (criminalia) woensdag 14 november 1804.