Nieuwsgierigheid ontmoedigd met een alibi voor gemakzucht
Geplaatst op: 12 februari 2020 Hoort bij: De actuele wereld 5 reacties“Voor verhalen over Groninger oorlogsslachtoffers hoef je niet meer naar het archief”, kopte rtv Noord gister. Met in de lead de boodschap dat je voor informatie over oorlogsslachtoffers “niet meer naar de archieven hoeft”, omdat “alle informatie” nu op een NIOD-website te vinden is. “Niet meer naar het archief”, wrijft een tussenkop het nog even in.
De kop, de lead en de tussenkop markeren een bericht van rtv Noord verslaggever Reinder Smit, een historicus. In dat bericht laat hij de NIOD-projectleider van de oorlogsslachtofferswebsite aan het woord, een ict-er die ter promotie van die website erop wijst dat je vroeger voor haar info langs allerlei archieven en websites moest.
Onduidelijk is of haar uitlatingen de kop, de lead en de algehele teneur van het rtv Noordbericht rechtvaardigen. Voor de illustratie is een verzetskaart uit de Groninger Archieven gebruikt, dat dan wel weer wel. Blijkbaar zijn de archieven nog niet helemaal quantité négligeable.
Dan de oorlogsslachtofferswebsite zelf. Die heb ik net eens doorgelicht op wat namen uit mijn kwartierstaat: Perton, Vondeling, Tuin en Lindeman. Het resultaat: werkelijk alles had ik al eens gezien bij oudere websites, het is nu alleen maar bij elkaar geveegd. Alleen de biografietjes lijken iets toe te voegen. In die van Jan Tuin echter, trof ik een dikke fout aan: de man was in de oorlog geen burgemeester van Groningen, zoals de NIOD-compilator meent: dat werd Tuin jaren later pas. Mijn simpele steekproef wijst uit dat je deze site met evenveel kritische zin moet raadplegen, als een willekeurige Wikipediapagina. Je zou er eigenlijk altijd een andere bron naast moeten houden. En daar ga je dan met je universalistische pretenties.
Dat zo langzamerhand alle informatie op internet staat, zoals Reinder Smit of de rtv Noordredactie schijnt te menen, is een jammerlijke misvatting die we helaas wel meer tegenkomen. Veel genealogen bijvoorbeeld, denken dat alles wat betreft onze provincie wel op Alle Groningers staat. Helaas ontmoedigt deze opvatting nieuwsgierigheid en verschaft ze een alibi voor gemakzucht. Wie erin meegaat, en rondbazuint dat archieven overbodig zijn, doet zichzelf en anderen tekort: alleen al bij de Groninger Archieven ligt er wat betreft de oorlog en tal van andere onderwerpen nog plenty, soms heel heftig materiaal, dat niemand ooit heeft gebruikt.
groninganus 
Goed dat je dit onder de aandacht brengt. Er is dankzij de digitalisering van een aantal historische bronnen bij veel mensen een verkeerd beeld ontstaan over de beschikbaarheid van bronnen. Zo van, als het niet op internet staat, dan zal het er wel niet zijn…
Zeer terecht dat je duidelijk maakt dat er op het internet weliswaar veel is te vinden, maar dat nog veel meer in de archieven gevonden kan worden.
Een dag werken op de archieven is enerzijds een ‘rustdag’ omdat het er altijd rustig is, anderzijds een ontdekkingsreis, omdat er altijd wel iets gevonden wordt waar je enthousiast van wordt en dat je op het internet niet hebt kunnen vinden.
Alleen al daarom is een regelmatige gang naar de archieven leuk en zinvol.
Wat een treurigstemmend bericht op RTV Noord! Ook omdat het zo ver bezijden de realiteit staat. “Kom op”, dacht ik vanmorgen, “laat ik eens de naam van mijn vader opzoeken in deze rijke verzameling van het NIOD”. Nou weet ik dat mijn pa de laatste oorlogswinter heeft doorgebracht als dwangarbeider in het Duitse Gogh, tankgrachten gravend terwijl af en toe de bommen het stadje voortvarend omploegden. Hij sprak er vrijwel nooit over: dat alles moet een vreselijke ervaring zijn geweest, voor een jongeman die zijn 21e verjaardag op een sofa op het toneel van het plaatselijke café vierde…maar niks, nada, niente over Martinus Nicolaas Borg op deze site. Zo kom je dus echt geen steek te weten! Wat een pretentie……
Is dit misschien omdat Uw vader geen slachtoffer als zodanig was , maar overlevende ?
Nee, want bijv. Jan Tuin wordt ook wel genoemd – hij zat twee gijzelaarskampen, werd na de oorlog weer burgemeester van Hoogezand en bovendien gedeputeerde en kamerlid.