‘Beewerk’ bij verhuizingen

In zijn bundel Een goede buur (1935), behandelt de predikant-antropoloog P.W.J. van den Berg uit Nijeveen onder andere het ‘beewerk’, een vorm van naberhulp waar expliciet om moest worden gevraagd.

Het ging onder meer om burenhulp bij verhuizingen, volgens Van den Berg in 1935 nog algemeen gangbaar in Drenthe en Overijssel. Mijn grootouders zullen twaalf jaar eerder dus op die manier van Tubbergen naar Uffelte verhuisd zijn.

Als iemand een huis betrok in een nieuwe omgeving, ging hij of zij een paar weken voordat hij er zijn intrek nam, eens bij de toekomstige buren langs om kennis te maken en om ze hulp te vragen bij de aanstaande verhuizing, zo tegen mei. Buurmannen trokken dan met paard en wagen of vrachtauto naar het oude adres van de nieuwkomer om diens huisraad op te halen. Intussen maakten de buurvrouwen en dochters het nieuwe huis schoon.

Als de nieuwe buren eenmaal geïnstalleerd waren, hoorden zij alle nabers die hierbij geholpen hadden, uit te nodigen voor een visite met koffie en koek en een borrel toe. Zo’n visite (en nadere kennismaking) bezegelde als het ware de opname in de naoberschap.

Mensen die hier niet aan meededen, werden erop aangekeken. Ze werden genegeerd, niet gegroet en nergens mee geholpen.

In boerenmilieus lieten verhuizers vaak percelen met winterrogge achter in hun oude omgeving en anno 1935 mocht het dan inmiddels  gewoon zij om die rogge “op de wortel” te verkopen, eerder werd dit koren vaak voor de nieuwe buren ingehaald door vooral de jongere nabers:

“Met Sint Jacob is de winterrogge die de nieuwe meier op zijn vroegere land heeft achter gelaten rijp, en nu trekken de jongelui vooral er heen en maken op één dag het maaien gedaan, om na eenige dagen den heelen oogst naar huis te halen.”

Ook hier stond weer een onthaal tegenover, nu met wat meer bier of jenever dan koffie, reden dat het ook wel eens uit de hand liep.

Beewerk kon diverse gedaanten aannemen en Van den Berg had er rond 1920 nog allerlei voorbeelden van gezien in Havelte en omgeving.

Het gebeurde ook juist vaak op zondag, wat uiteraard niet strookte met het christelijke zondagsgebod, maar daar was volgens van den Berg een scholastieke mouw aan gepast, in die zin dat beewerk niet voor aards gewin, in welke zin dan ook, mocht gebeuren, en dat het dus alleen toegestaan was als men het gratis en om niet deed. Ook maaltijden, ‘bedebieren’ en dergelijke waren eigenlijk uit den boze, het mocht alleen uit reine naastenliefde en natuurlijk niet tijdens de godsdienstoefeningen in de kerk.

—

Bron