Een bruinvis in de Dollard
Geplaatst op: 22 januari 2022 Hoort bij: Dieren, Familie, Geschiedenis 5 reacties
Coverfoto van Het Noorden in Woord en Beeld de dato 7 juni 1929, waarop de garnalenvisser Jurjen Bakker uit de Reiderwolderpolder (gemeente Finsterwolde) poseert met een bruinvis die hij een week eerder aantrof in een van zijn garnalenkuilen. Volgens het bijschrift zou het beest niet lang meer “speulen as ’n broenvisch”. De visserman droeg het dan wel op handen, maar had het getuige de bloedsporen bij de snuit een beste klap verkocht.
Bruinvissen waren destijds al zeldzaam. Voor zover ik het kan overzien, heeft dit exemplaar niet eens de kranten gehaald, maar dat zal komen doordat er dat jaar al eerder wat bruinvissen bij de kust waren gesignaleerd. Het nieuwtje was er dus even af.
Jurjen of Jurrien Bakker (1869-1946) kon het geld dat hij voor de bruinvis ging beuren, goed gebruiken. In 1888, op zijn negentiende, trouwde hij een buurmeisje van de Ganzendijk, en samen kregen ze tussen dat jaar en 1912 maar liefst negentien kinderen, waarvan er vier als zuigeling overleden. Die kinderen werden doorgaans in de Reiderwolderpolder en soms op de Ganzendijk geboren, maar de jongste drie kwamen ter wereld in Termunten, waar het gezin in 1906 of 1907 naar toe verhuisd was. Naderhand keerde het weer naar de Reiderwolderpolder terug, waar Bakker ook stierf.
Die verhuisbeweging van Finsterwolde aan de zuidkant, naar Termunten aan de noordwestkant van de Dollard, kwam trouwens vaker voor onder visserlui. Ook de Bottingas’s, voorfamilie van mij, deden dat een paar generaties eerder. Je zou allicht kunnen denken dat die verhuisbeweging voortkwam uit de steeds verdere inpoldering van de Dollard bij Finsterwolde, maar of het om iets structureels voor de hele bedrijfstak der visserij ging, ben ik nog aan ’t onderzoeken,
groninganus 
Is de naam van de fotograaf bekend?
Helaas niet.
Dat bruinvissen kennelijk ook geconsumeerd werden deed me licht gruwen…het is immers een dolfijnensoort, en daarmee een (gevoelsmatig aaibaar…) zoogdier. Voor mijn gevoel toch iets anders dan een vis, ook al eet ik ook zoogdieren (rund, varken). Maar nu even over de zeldzaamheid van bruinvissen: naar ik begreep zijn die pas in de jaren ’60 van de vorige eeuw zeldzaam geworden, als gevolg van de ernstige vervuiling van de Noordzee door afvalwater uit o.a. de Rijn. Sinds die rivier weer schoner is, is ook de bruinvispopulatie toegenomen, tot circa 250.000 ex nu. Die kennis heb ik van wikipedia, lemma ‘bruinvissen’.
Op dit weblog staat een briefpassage van Jacob van Geuns uit de Franse Tijd over een school bruinvissen in de Zuiderzee. Verder heb ik in de Winschoter Courant tussen 1873 en 1940 gezocht op bruinvis en kwam daarbij de opmerking tegen dat die zeldzaam zijn. Dus ik nam een grote verminderring aan in anderhalve eeuw tijd. Wellicht zie je een school eerder op volle zee, dan vlak onder de kust of in een estuarium van een rivier als de Eems..
Bruinvissen schijnen hun kraambed in de buurt van het eiland Sylt te hebben.